Kanser yapıcı etkenlerin başında hava kirliliği gelmektedir .Hidrokarbonların havaya salınımı ile Sülfürler ,kadron dioksit,karbon monoksit ve diğer zehirli gazlar başta akciger kanseri başta olmak üzere kanser nedenleridir.Diger başlıca kanser  yapıcılar:

Asbest

Asbest kanser türlerinden en çok ,Lösemi,akciger,yumurtalık ve gırtlak kanseri yapmaktadır.İş ortamında havada uzun süre kalabilen asbest partikülleri civarda yaşıyanları da etkilemektedir.Özellikle gemi sökümlerinin yapıldığı çevrelerde yaşıyan çoçuklarda ve gençlerde 20 yıl gibi uzun bir süreden sonra ortaya çıkabilmektedir.

ARSENİK

Çok zehirli olan Arsenik sular ve içeceklerle insanlara geçer.Uluslararası İnsan sağlığı Örgütü verilerine göre en çok bu zehirden Dünyada en çok Bengaldeş etkilenmektedirWHO önerilerine göre müsaade edilen miktar litrede 10 mikrogramdır.

Kurşun

Petrolde katkı maddesi olarak bulunan bu zehirli madde en çok çoçukları etkilemektedir.

Civa

Bağışıklık sistemi,karaciğer,böbrekler,deri ve gözde de etkili olan civa özellikle kömürle çalışan kuvvet santrallerinden ,altın madenlerinin bazı çalıştırılma sistemlerinden ,balıklardan insanlara geçmektedir.

BENZEN

Renksiz uçucu ve yanıcı bir sıvı halde bulan benzen; Ham petrol,benzin ve petrol katkı maddelerinde bulunur.Gemi ve arabaların egsoz gazından çıkan diğer zehirli maddelerle birlikte Solunum yoluyla ya da deriden nüfus eder.Benzenin kullanıldığı çalışma ortamlarında çalışanlar daha çok bu etkiye maruz kalır.

Bu ortamlar petrol rafineleri,kauçuk endüstrisi,benzin istasyonları,kimyasal temizlik malzemeleri,solventler,asbest,pestisitler(böcek ilaçları),çelik endüstrisi,matbaalar,yangınla mücadele ekipmanları,bazı yiyecek ve kalitesiz içme suyunda bulunan benzen kanserin yanı sıra sinir sistemi hastalıkları ,hamile kadınlarda düşük ve erkeklerde sperm sayısında azalma da oluşturmaktadır.Havadaki Benzenin normal bir günlük çalışma süresince maruz kalınabileceği miktar 1ppm (milyonda 1 partiküler)olmalıdır.

RADON

Renksiz,kokusuz,radyoaktif bir gazdır.Uranyum gibi radyoaktif elementlerin yanı sıra jeolojik ortamda bulunur;kuyu sularıyla taşınabilir.Binalarda kullanılan inşaat malzemeleri,granit mutfak tezgahı gibi  radon taşıyabilmektedir.Yüksek düzeydeki radona maruz kalmak DNA da tahribata neden olmaktadır.Heryıl milyonlarca kişi akciğer kanserinden hayatını kaybetmektadir

RADRASYON

Güneşten ,mikrodalgalardan ,kemoterapi,Nükleer tesislerdeki sızıntılardan  meydana gelen radrasyon akciğer,deri,troid,gögüs ve mide kanseri ve Lösemiye  neden olmaktadır.

DES (diethylstilbestrol)-Kadınlarda menapoz döneminde kullanılan ilaçlar ,suni östrojen hormonu ,bu hormon en çok meme kanserine neden olmaktadır.

Bunların dışında Dioksin gibi gıda katkı maddeleri de kanser yapıcılarının başında gelmektedir

Kanserden korunmak için  Çevresel etkiler,sağlıklı yaşam,stresin azaltılması, fiziksel aktivite,tütün ve alkol kullanımından vazgeçilmesi,obezite ile mücadele bunun için saglıklı yemekler yenmesi özellikle beyaz un,beyaz şeker  ve yağların azaltılması gerekmektedir.

 Prof.Dr.Mükerrem Fatma İLKIŞIK

4.ŞUBAT 2012 10:10

Editörün Yazıları menüsündeki diğer başlıklar :